Astım, nefes darlığı, göğüste sıkışma, öksürük ve hırıltı gibi belirtilere neden olan solunum yollarını etkileyen bir hastalıktır. Astım, bronşiyal tüplerin iltihaplanmasına ve daralmasına neden olur, bu da sınırlı hava akışına ve solunum zorluğuna yol açar. Astımı olan kişilerde normalde gevşek olan akciğerlerin hava yollarındaki kaslar genellikle hassas ve iltihaplıdır. Astımlı kişiler tetikleyicilerle karşılaştıklarında, bu kaslar daha da gerilerek tepki verir, hava yollarının astarı şişer ve hava yolları mukusla dolabilir. Bu durumun akabinde nefes almakta güçlük başla astım kriz olarak adlandırılan astım alevlenmeleri meydana gelir. Şu anda astımı tamamen geçirecek bir tedavi yoktur ancak uygun tedavi ile astımı yönetilebilir.
Astım Belirtileri
Herkes için farklı olabilir. Belirtileri de zamanla değişebilir, astımın iyi kontrol edildiğinde çok az semptom olabilir veya hiç olmayabilir. Yetersiz kontrollü astımın yaygın belirtileri şunları içerir:
- Nefes darlığı,
- Düzenli öksürük,
- Hırıltı,
- Göğüste sıkışma,
- Artan mukus üretimi,
- Nefes almada zorluk nedeniyle uyumakta zorluk,
- Nefes almada güçlük çekmeden fiziksel aktivitelere katılamama.
Bu belirtiler saatler veya günler içinde yavaş yavaş ortaya çıkabilir veya ani, tekrarlayan ataklar olarak ortaya çıkabilir ve sonrasında belirtiler kaybolmadan önce bir süre devam edebilir. Tedavi edilmezse, astımın solunum yollarınızda “hava yolu yeniden şekillenmesi” adı verilen kalıcı yapısal değişikliklere neden olabilir, bu nedenle astımınızı kontrol altına almanız ve uzun vadede tedavi etmeye devam etmeniz önemlidir.
Kimlerde Görülür?
Astım dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ve yaygın görülen bir hastalıktır. Astım bulaşıcı değildir ve astımın nedeni hala büyük ölçüde bilinmemektedir, ancak araştırmacılar astıma hem kalıtsal hem de çevresel faktörlerin sebep olabileceğini belirtmektedirler.
Sadece astımı olan (veya alerjisi olan) bir ebeveyniniz olması, ona sahip olacağınız anlamına gelmez. Ebeveynlerinizden birinin veya her ikisinin astımı ve / veya alerjisi varsa, onları geliştirme olasılığınız daha yüksektir. Bununla birlikte, astım gelişimine yol açabilecek birkaç risk faktörünü şu şekilde belirtilmiştir:
Aile Tarihi ve Genetik
Astımlı annelerin çocuklarının astıma yakalanma olasılığı üç kat, babanın astımı varsa bu olasılık 2.5 kat daha fazladır. Şimdiye kadar 30’dan fazla gen astıma bağlanmıştır ve gen-gen etkileşimleri, gen-çevre etkileşimleri ve epigenetik modifikasyonlar da astımda bir rol oynamaktadır. Genetik farklılıklar, tedaviye yanıttaki farklılıklarda da rol oynar.
Alerjiler
Gözleri ve burnu etkileyebilecek belirli alerjileri olan kişilerde astım olma olasılığı daha yüksektir. Ancak, alerjisi olan herkes astım almaz ve astımı olan herkes alerjiden etkilenmez. Solunum yolu alerjileri ve bazı astım türleri, bağışıklık sisteminin alerjenlere yanıt olarak ürettiği immünoglobulin E (IgE) adı verilen bir antikorla ilgilidir. IgE, vücudu korumak için gözleri, burnu, boğazı, akciğerleri ve cildi etkileyebilecek alerjik reaksiyonlara neden olur.
Erken Doğum
37 haftadan önce doğan çocukların, yaşamlarının ilerleyen dönemlerinde astım gelişme riski daha yüksektir.
Akciğer Enfeksiyonları
Bebekler veya küçük çocuklar, çok erken yaşta belirli akciğer enfeksiyonları geçirmişlerse, yaşamın ilerleyen dönemlerinde astımı geliştirme riski altında olabilirler.
Mesleki Maruziyetler
İşyerinde astıma neden olabilecek gazlar, toz partikülleri, kimyasal dumanlar ve buharlar dahil olmak üzere 200’den fazla madde bulunmaktadır. Bu tip astım mesleki astım olarak bilinir ve yetişkinlerde başlayan astımın yaygın bir nedenidir.
Çevre Hava Kalitesi
Sigara içmek, egzoz dumanı ve havadaki partikül madde astıma neden olabilir.
Obezite
Göğüs çevresindeki ekstra ağırlık, akciğerleri sıkıştırabilir ve nefes almayı zorlaştırabilir. Yağ dokusu, akciğerleri etkileyebilecek ve astımı etkileyebilecek iltihaplı maddeler üretir.