Alerjik rinitiniz varsa, bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla tipik olarak zararsız bir maddeyi davetsiz misafir olarak tanımlar. Bu maddeye alerjen denir. Bağışıklık sistemi alerjene, tipik olarak burun, boğaz, göz, kulak, deri ve ağzın çatısında belirtilere neden olan histamin ve kimyasal aracıları salgılayarak yanıt verir. Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi) çoğunlukla ülkenin farklı bölgelerinde yılın farklı zamanlarında havada taşınan polenlerden kaynaklanır. Alerjik rinit, evcil hayvan kepeği, küf, toz akarlarından gelen pislikler ve hamamböceği partikülleri üzerinde bulunan kurumuş deri pulları, idrar ve tükürük gibi yaygın iç mekan alerjenleri tarafından da tetiklenebilir. Semptomlar tipik olarak yıl boyunca ortaya çıktığı için buna kalıcı alerjik rinit denir. Alerjen tetikleyicilere ek olarak, duman ve güçlü kokular gibi tahriş edici maddelerden veya havanın sıcaklık ve nemindeki değişikliklerden de belirtiler oluşabilir. Bunun nedeni alerjik rinitin burun astarında iltihaplanmaya neden olması ve duyarlılığı artırmasıdır. Alerjik riniti olan birçok kişi, alerjik konjunktivite (göz alerjisi) eğilimlidir. Ayrıca alerjik rinit, her iki durumdan da muzdarip kişiler için astım belirtilerini daha da kötüleştirebilir.
Alerjik Nezlenin Belirtileri
Alerjik rinitin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde belirtiler daha şiddetli olma eğilimindedir. Alerjik nezlenin başlıca belirtileri şu durumları içerir:
- Burunda, ağızda, boğazda ve gözlerde kaşıntı,
- Hapşırma,
- Burun tıkanıklığı,
- Burun akıntısı,
- Gözlerde tahriş,
- Gözlerin altında mor halkalar.
Alerjik nezlenin belirtileri ilkbaharda ve sonbaharda alevlenme eğilimindedir. Bazı kişilerde ise alerjik nezle yıl boyu devam eder.
Alerjik Nezlenin Nedenleri
Alerjik nezle, polen, toz ve bazı hayvanlar gibi bir alerjene karşı alerjik bir reaksiyondan kaynaklanır. Alerjik nezlenin nedenleri şu şekilde detaylandırılabilir:
Aşırı duyarlı bağışıklık sistemi
Alerjik rinitiniz varsa, enfeksiyon ve hastalığa karşı doğal savunmanız (bağışıklık sisteminiz) bir alerjene sanki zararlıymış gibi tepki verecektir. Bağışıklık sisteminiz aşırı duyarlıysa, alerjenlere karşı savaşmak için antikorlar üreterek tepki verir. Antikorlar, genellikle virüsler ve enfeksiyonlarla savaşmak için üretilen kandaki özel proteinlerdir. Bir alerjene karşı hassasiyet geliştirdikten sonra, burun ve boğazınızın iç kısmıyla temas ettiğinde immünoglobulin E (IgE) adı verilen antikorlar tarafından tespit edilir. Bu antikorlar, hücrelerin, burnunuzun iç tabakasının (mukoza zarı) iltihaplanmasına ve çok fazla mukus üretmesine neden olabilecek histamin de dahil olmak üzere bir dizi kimyasal salgılamasına neden olur. Tipik hapşırma semptomlarına ve tıkalı veya burun akıntısına neden olan şey bu durumdur.
Yaygın alerjenler
Alerjik nezle, küçük alerjen parçacıklarının solunmasıyla tetiklenir. Alerjik nezleye neden olan en yaygın hava kaynaklı alerjenler toz akarları, polenler ve sporlar ile hayvan derisi, idrar ve tükürüktür.
Ev tozu akarları
Ev tozu akarları, insan derisinin ölü pullarıyla beslenen küçük böceklerdir. Şiltelerde, halılarda, yumuşak mobilyalarda, yastıklarda ve yataklarda bulunabilirler. Toz akarları tüm yıl boyunca mevcuttur, ancak sayıları kış aylarında zirve yapma eğilimindedir.
Polen ve sporlar
Ağaçlar ve otlar tarafından üretilen küçük polen parçacıkları bazen alerjik rinite neden olabilir. Çoğu ağaç ilkbaharın başından ortasına kadar tozlaşırken, otlar ilkbaharın sonunda ve yazın başında tozlaşır.
Hayvanlar
Kediler ve köpekler gibi birçok insanın hayvanlara alerjisi vardır. Alerjik reaksiyona hayvan kürkü değil, ölü hayvan derisi pulları, idrar ve tükürükleri neden olur.
İşle ilgili alerjenler
Bazı insanlar çalışma ortamlarında bulunan odun tozu, un tozu veya lateks gibi alerjenlerden etkilenir.